500 Jaar Leonhart Fuchs       

Wat is er zo bijzonder aan dit jaar in verband met fuchsia’s?

In 1501, dus 500 jaar geleden, op 12 januari zag Leonhart Fuchs in Wemding het levenslicht. Met zijn familienaam getooid werden onze planten de afgelopen twee eeuwen over de hele wereld verspreid. Zodoende.

Wat had Leonhart Fuchs met fuchsia's te maken? Eigelijk niets. Tijdens zijn leven en lang daarna had nog geen enkele Europiaan, dus hij ook niet, ooit bewust een fuchsia bekeken, of het moest een van de Spaanse soldaten zijn die bij de verovering van Amerika op de oorspronkelijke bevolking over zo'n plant struikelde. De Normannen vallen in deze af, omdat ze nooit zuiderlijk zijn gekomen. De Franse monnikbotanicus Charles Plumier (1646-1706), die in dienst van zijn koning lodewijk XIV in Amerika nuttige planten zocht, beschreef de door hem gevonden fuchsia als Fuchsia triphylla flore  coccineo in het jaar in 1703 te Parijs uitgegeven boek "Nova Plantarum Americanerum Genera". Later in 1753 werd deze naam door Linnaeus vereenvoudigd tot Fuchsia Trihylla, de naam die we nog steeds voor species gebruiken.Ook de andere later ontdekte species dragen de naam Fuchsia als geslachtsnaam.

Wie was Leonhart Fuchs? Soms vindt men als naam Leonhartus Fuchsius, naar de mode van zijn tijd waardoor onze Hugo de Groot ook wel Grotius heet, of Leonhart von Fuchs, waarbij dat “von” het idee van een blauwbloedige afkomst suggereert. Als 12 jarige ging Leonhart al naar de Universiteit van Erfurt om vervolgens op 23 jarige leeftijd in Ingolstadt te promoveren tot Doctor in de Medicijnen. Twee jaar practiseerde hij als arts in München, maar al in 1526 werd hij aangesteld als professor in de Medicijnen in Ingolstadt. In 1535 nam Leonhart Fuchs aan de Universiteit van Tübingen de vrijgekomen leerstoel voor de Medische Wetenschap over, waar hij ook zeven maal de functie van Rector magnificus vervulde.

Zoals de meeste medische wetenschappers hield hij zich veel bezig met plantkunde. Immers geneeskrachtige planten leverden het merendeels van de medicijnen uit die tijd. Zijn belangrijkste botanische werk was het "New Kreütterbuch" dat in 1543 in het Duits verscheen. Dit werk en zijn onderzoek als kruidkundige bezorgde hem de naam van "vader van de plantkunde". Tot zijn onverwachte dood op 10 mei 1566 werkte hij aan een grote verzameling plantkundige beschrijvingen  met afbeeldingen. Veel daarvan is later herontdekt en nog als origineel werk in het bezit van universiteitsbibliotheken, waaronder die van Tübingen.

Dat in Duitsland de vijfhonderdjarige herdenking van het geboortejaar van Leonhart Fuchs niet ongemerkt voorbij zal gaan, spreekt vanzelf. Naast festiviteiten rond de Universiteit van Tübingen met tentoonstellingen en lezingen van onder andere de Amerikaan Paul Berry, zal ook de bijeenkomst van Eurofuchsia in dit kader in de tweede week van juli plaatsvinden. De Duitse Bundespost is zelfs bereid gevonden een herdenkingspostzegel uit te geven. Het verzoek daartoe door de NKvF aan onze post werd helaas niet gehonoreerd. Wat willen wij Nederlanders ook: onze favoriete plant is geen Vossia geworden en de Nederlandse naam Nahusia, naar onze kruidkundige professor A.P. Nahuys, heeft het ook al niet gered.  Trouwens de vijfhonderdjarige herdenking van diens geboortejaar zouden u en ik toch niet meer meemaken.

                                                                                         Leonhart Fuchs