Het is al meer dan vijftig jaar geleden dat het boek ‘Witchcraft Today’ van Gerald B. Gardner verscheen, een boek wat nu bekend staat als de tekst die de ommezwaai in de gedachtegang over hekserij en het begin van de Moderne Hekserij heeft betekend. Nadat het enige tijd niet meer verkrijgbaar was, verscheen afgelopen zomer een jubileumuitgave van het boek wat thuishoort in de boekenkast van iedere heks.

Wie zich afvraagt wat Wicca precies is, zal geen antwoord krijgen op deze vraag, zonder te weten wie Gardner was. Gerald Gardner is waarschijnlijk de meest bekende figuur in de Moderne Hekserij. Iedereen die zich bezig houdt met Wicca weet dat deze man een zeer belangrijke rol heeft gespeeld in de opleving van deze religie.

Gerald Brosseau Gardner werd op vrijdag 13 juni 1884 geboren in Great Crosby in Lancashire. Hij was de derde zoon van William Robert Gardner en zijn vrouw Louise Barguelew Ennis, die in totaal vier kinderen hebben gehad. Gardner was erg trots op zijn ouders, die een succesvol houthandelaarsbedrijf runden. Echter, hij heeft niet veel van zijn leven in het bijzijn van zijn vader en moeder, die beide in de jaren twintig stierven, doorgebracht.
De jonge Gardner leed aan chronische astma en, in de hoop dat verandering van klimaat zijn gezondheid zou bevorderen, liet zijn vader hem lange reizen maken. Dit deed hij in het bijzijn van zijn Ierse gouvernante Josephine McCombie. Com, zoals Gerald Gardner haar noemde, dronk veel whiskey en daardoor schoot het lesgeven er vaak bij in. Gardner leerde niet veel uit boeken, maar wel erg veel van eigen ervaringen. Hij leerde zichzelf lezen en schrijven.
In 1900 trouwde Com met de eigenaar van een theeplantage in Ceylon . De jonge Gardner bleef op verschillende plantages in Ceylon werken tot 1908 en verhuisde toen naar Borneo en Maleisië, waar hij als ambtenaar voor de Britse overheid toezicht hield over een rubberplantage. Gardner trouwde op 16 augustus 1927 met de dochter van een priester, Donna Rosedale, die hij ontmoet had tijdens een van zijn zeldzame bezoeken aan zijn vaderland. Zij ging met hem mee terug naar Maleisië.

De New Forest Coven
In 1936 ging de Engelsman op tweeënvijftigjarige leeftijd met pensioen en hij vestigde zich opnieuw in Groot-Brittanië, in het plaatsje Christchurch.
Dankzij zijn lange reizen, was Gerald Gardner gefascineerd geraakt door de vele culturen en volksgebruiken en door de vele godsdiensten in de wereld. Hij was in het bijzonder geïnteresseerd in esoterische religies, in vrijmetselarij, boeddhisme en spiritualisme .

Het was dan ook niet vreemd dat hij in de omgeving van zijn nieuwe woonplaats, Hampshire nabij New Forest, geïntrigeerd raakte door een groepje occultisten. Deze mensen hadden het plaatselijke Rosicrucisan Theatre (Rozenkruiserstheater) opgericht, dat voornamelijk voorstellingen met occulte thema’s programmeerde . Een aantal van deze leden kwam bij elkaar in the Fellowship of Crotona, een genootschap waarbinnen een nog kleinere (geheime) groep actief was. Nadat Gardner hun vertrouwen had gewonnen, werd hij geïntroduceerd binnen dit groepje, waarvan de leden beweerden heksen te zijn en een religie beoefenden die terugging tot in de vroege middeleeuwen. Dit groepje was de New Forest Coven.
Bij the Fellowship of Crotona ontmoette Gardner een vrouw, die zich Dafo noemde . Gardner was gelukkig getrouwd, maar zijn echtgenote deelde zijn interesse voor het occulte niet, in tegenstelling tot Dafo, die zijn partner werd in de hekserij.
De New Forest Coven werd geleid door Dorothy Clutterbuck (later Dorothy Fordham). Old Dorothy, zoals zij ook wel genoemd werd, was degene die Gardner 1939, vlak voor het begin van de Tweede Wereld Oorlog, zou hebben ingewijd in de Moderne Hekserij.

In 1939 publiceerde Gerald Gardner twee boeken. Het eerste ging over de Kris, een ritueel mes met een golvend lemmet. Het tweede boek had de titel A Goddess Arrives en ging over de verering van Aphrodite op Cyprus.
In 1949 verscheen Gardners eerste boek over hekserij, met de titel High Magic’s Aid. Hij schreef dit, zo zei hij, omdat een aantal leden van de New Forest Coven hem gevraagd had iets te publiceren over hun religie, waarvan inderdaad enkele aspecten in het boek naar voren kwamen. Hij publiceerde het boek, een roman die zich afspeelde in de Middeleeuwen, onder de schuilnaam Scire.
Een jaar na het verschijnen van High Magic’s Aid startten Gerald Gardner en Dafo hun eigen coven in Bricket Wood .

Gerald Gardner is naast heks en auteur ook de eigenaar geweest van het Museum of Witchcraft op The Isle of Man. Dit museum bestaat nu nog steeds in het plaatsje Boscastle in Cornwall en bevat de grootste collectie attributen van de hele wereld met betrekking tot hekserij. Ook enkele altaarinstrumenten en andere eigendommen van Gardner zijn hier onderdeel van.

Witchcraft Today
In 1954, drie jaar nadat de Witchcraft Act (wet waarin hekserij werd verboden, red.) in Groot Brittanië was opgeheven, verscheen Gardners eerste non-fictie boek, ‘Witchcraft Today’, opnieuw in opdracht van een aantal heksen. Hierin vertelde hij dat heksen nog steeds bestaan en beschreef hij wat hekserij volgens hem in zou houden. In het boek werd voor het eerst de kant van de heksen belicht, in tegenstelling tot de mening van de Christenen over hekserij, die de heksenvervolgingen en –martelingen tot gevolg had gehad.

Gardner schreef het boek, omdat hij bang was dat deze religie zou uitsterven, als mensen niet snel achter de waarheid zouden komen. Op dat moment geloofde hij dat het einde van de hekserij in zicht was. Nadat Witchcraft Today was verschenen kwamen er verschillende reacties van covens uit heel Groot Brittanië, die de schrijver wilden laten weten dat zij ook actief waren in de hekserij.
Later zou blijken dat het verschijnen van Witchcraft Today voor een grote ommezwaai in de wereld van spiritualiteit en in het bijzonder het paganisme, had gezorgd. Witchcraft Today bracht de Moderne Hekserij onder de aandacht en langzamerhand werd het een steeds populairder geloof. Nu is de Wicca zelfs een van de snelst groeiende religies in de wereld en dat is voor een groot deel te danken aan Gerald Gardner.

Twijfels
Over de geloofwaardigheid van de woorden Gardner bestaat enige discussie. Er is veel twijfel of deze man werkelijk is ingewijd in een oude coven, zoals hij zelf stelde. Een van de personen die dit niet gelooft, is de Amerikaan Aidan Kelly, die in zijn boek Crafting the Art of Magic beweert dat er in het begin van de twintigste eeuw nooit oude paganistische covens in Engeland bestaan konden hebben . Kelly kan dit echter niet bewijzen.

Volgens Kelly heeft Gardner zelf enkele dingen verzonnen, die nu deel uitmaken van de Wicca. Een voorbeeld hiervan is rituele naaktheid. Gardner was een naturist en heeft zich hierbij volgens Kelly laten inspireren door het boek Aradia van Charles Godfrey Leland . Het skyclad (naakt, red.) uitvoeren van een ritueel komt nog steeds bij verschillende wicca-covens voor.
Over het bestaan van Old Dorothy werd eveneens getwijfeld. Zij is de enige persoon die in Witchcraft Today bij (voor)naam wordt genoemd. Later heeft hij ook de achternaam onthuld aan zijn eigen ingewijden. Het bestaan van Dorothy Clutterbuck werd onderzocht door Doreen Valiente, die in 1953 werd ingewijd door Gardner . Het is gebleken dat er inderdaad iemand met deze naam heeft gewoond nabij Christenchurch, rond dezelfde tijd dat Gerald Gardner hier verbleef. Zij werd in 1880 geboren en stierf in 1951, hetzelfde jaar dat de Witchcraft Act werd afgeschaft. Er zijn echter geen bewijzen dat zij Wicca Hogepriesteres was, laat staan dat zij Gardner heeft ingewijd. Wat wel bekend is van Clutterbuck, is dat zij een zeer conservatieve en vooraanstaand burger was en een intens gelovige Christen. Haar dagboeken werden in 1986 teruggevonden en deze bestonden hoofdzakelijk uit zoetsappige overpeinzingen, die niets met magie, occultisme of hekserij te maken hadden . Dit en het feit dat Clutterbuck zeer actief was in de Anglikaanse kerk maakt het zeer twijfelachtig dat zij ook maar iets met hekserij te maken zou hebben. Als zij wel een Heks is geweest, dan heeft ze een dubbelleven geleid, wat begrijpelijk is in een tijd waarin gevreesd werd voor heksen en alles wat met occultisme te maken heeft en waarin het zelfs verboden was om hekserij te beoefenen.

Over de rol die Gardner heeft gespeeld in de hekserij, zoals we de nu kennen, bestaan verschillende ideeën. Volgens sommigen zou hij de Moderne Hekserij zelf hebben bedacht en gecreëerd, volgens anderen heeft hij een religie die ooit heeft bestaan opnieuw ontdekt en nieuw leven ingebracht en weer anderen zeggen dat Gardner de hekserij alleen onder de aandacht heeft gebracht van anderen. Waarschijnlijk ligt het antwoord ergens tussen al deze theorieën in. Gardner was een heks, ingewijd of niet, en de Moderne Hekserij is een natuurreligie die gebaseerd is op voorchristelijke Europese religies. Maar er zijn ook elementen in de Wicca die nieuw lijken te zijn. Waarschijnlijk heeft Gardner zelf de begroetingsterm ‘Blessed Be’ verzonnen en ook de oorsprong van de naam Wicca is niet geheel duidelijk.

Gerald Brosseau Gardner stierf op 12 februari 1964, tijdens een bootreis naar Libanon. Tegen die tijd had hij al vele heksen ingewijd en had hij een netwerk van heksen en covens dat reikte tot aan de Verenigde Staten, waar de Wicca nu, evenals in Canada en Australië, de snelst groeiende religie is.

Of hij nu wel of niet de hekserij heeft herontdekt, (opnieuw) heeft uitgevonden of ‘slechts’ opnieuw onder de aandacht heeft gebracht, één ding is zeker: met zijn boek Witchcraft Today was Gardner de eerste persoon die opkwam voor de hekserij. Doordat hij de Moderne Hekserij bekend maakte aan de wereld, is het geworden wat het nu is.

Terug naar 'Informatieve teksten'