Het is al meer dan vijftig jaar geleden dat
het boek ‘Witchcraft Today’ van Gerald B. Gardner verscheen, een boek wat nu
bekend staat als de tekst die de ommezwaai in de gedachtegang over hekserij en
het begin van de Moderne Hekserij heeft betekend. Nadat het enige tijd niet meer
verkrijgbaar was, verscheen afgelopen zomer een jubileumuitgave van het boek wat
thuishoort in de boekenkast van iedere heks.
Wie zich afvraagt wat Wicca precies is, zal geen antwoord krijgen op deze vraag,
zonder te weten wie Gardner was. Gerald Gardner is waarschijnlijk de meest
bekende figuur in de Moderne Hekserij. Iedereen die zich bezig houdt met Wicca
weet dat deze man een zeer belangrijke rol heeft gespeeld in de opleving van
deze religie.
Gerald Brosseau Gardner
werd op vrijdag 13 juni 1884 geboren in Great Crosby in Lancashire. Hij was
de derde zoon van William Robert Gardner en zijn vrouw Louise Barguelew
Ennis, die in totaal vier kinderen hebben gehad. Gardner was erg trots op
zijn ouders, die een succesvol houthandelaarsbedrijf runden. Echter, hij
heeft niet veel van zijn leven in het bijzijn van zijn vader en moeder, die
beide in de jaren twintig stierven, doorgebracht. De jonge Gardner leed aan chronische astma en, in de hoop dat verandering van klimaat zijn gezondheid zou bevorderen, liet zijn vader hem lange reizen maken. Dit deed hij in het bijzijn van zijn Ierse gouvernante Josephine McCombie. Com, zoals Gerald Gardner haar noemde, dronk veel whiskey en daardoor schoot het lesgeven er vaak bij in. Gardner leerde niet veel uit boeken, maar wel erg veel van eigen ervaringen. Hij leerde zichzelf lezen en schrijven. In 1900 trouwde Com met de eigenaar van een theeplantage in Ceylon . De jonge Gardner bleef op verschillende plantages in Ceylon werken tot 1908 en verhuisde toen naar Borneo en Maleisië, waar hij als ambtenaar voor de Britse overheid toezicht hield over een rubberplantage. Gardner trouwde op 16 augustus 1927 met de dochter van een priester, Donna Rosedale, die hij ontmoet had tijdens een van zijn zeldzame bezoeken aan zijn vaderland. Zij ging met hem mee terug naar Maleisië. De New Forest Coven |
Het was dan ook niet vreemd dat hij in de
omgeving van zijn nieuwe woonplaats, Hampshire nabij New Forest, geïntrigeerd
raakte door een groepje occultisten. Deze mensen hadden het plaatselijke
Rosicrucisan Theatre (Rozenkruiserstheater) opgericht, dat voornamelijk
voorstellingen met occulte thema’s programmeerde . Een aantal van deze leden
kwam bij elkaar in the Fellowship of Crotona, een genootschap waarbinnen een nog
kleinere (geheime) groep actief was. Nadat Gardner hun vertrouwen had gewonnen,
werd hij geïntroduceerd binnen dit groepje, waarvan de leden beweerden heksen te
zijn en een religie beoefenden die terugging tot in de vroege middeleeuwen. Dit
groepje was de New Forest Coven.
Bij the Fellowship of Crotona ontmoette Gardner een vrouw, die zich Dafo noemde
. Gardner was gelukkig getrouwd, maar zijn echtgenote deelde zijn interesse voor
het occulte niet, in tegenstelling tot Dafo, die zijn partner werd in de
hekserij.
De New Forest Coven werd geleid door Dorothy Clutterbuck (later Dorothy
Fordham). Old Dorothy, zoals zij ook wel genoemd werd, was degene die Gardner
1939, vlak voor het begin van de Tweede Wereld Oorlog, zou hebben ingewijd in de
Moderne Hekserij.
In 1939 publiceerde Gerald Gardner twee boeken. Het eerste ging over de Kris,
een ritueel mes met een golvend lemmet. Het tweede boek had de titel A Goddess
Arrives en ging over de verering van Aphrodite op Cyprus.
In 1949 verscheen Gardners eerste boek over hekserij, met de titel High Magic’s
Aid. Hij schreef dit, zo zei hij, omdat een aantal leden van de New Forest Coven
hem gevraagd had iets te publiceren over hun religie, waarvan inderdaad enkele
aspecten in het boek naar voren kwamen. Hij publiceerde het boek, een roman die
zich afspeelde in de Middeleeuwen, onder de schuilnaam Scire.
Een jaar na het verschijnen van High Magic’s Aid startten Gerald Gardner en Dafo
hun eigen coven in Bricket Wood .
Gerald Gardner is naast heks en auteur ook de eigenaar geweest van het Museum of
Witchcraft op The Isle of Man. Dit museum bestaat nu nog steeds in het plaatsje
Boscastle in Cornwall en bevat de grootste collectie attributen van de hele
wereld met betrekking tot hekserij. Ook enkele altaarinstrumenten en andere
eigendommen van Gardner zijn hier onderdeel van.
|
Witchcraft Today In 1954, drie jaar nadat de Witchcraft Act (wet waarin hekserij werd verboden, red.) in Groot Brittanië was opgeheven, verscheen Gardners eerste non-fictie boek, ‘Witchcraft Today’, opnieuw in opdracht van een aantal heksen. Hierin vertelde hij dat heksen nog steeds bestaan en beschreef hij wat hekserij volgens hem in zou houden. In het boek werd voor het eerst de kant van de heksen belicht, in tegenstelling tot de mening van de Christenen over hekserij, die de heksenvervolgingen en –martelingen tot gevolg had gehad. Gardner schreef het boek, omdat hij bang was dat deze religie zou uitsterven, als mensen niet snel achter de waarheid zouden komen. Op dat moment geloofde hij dat het einde van de hekserij in zicht was. Nadat Witchcraft Today was verschenen kwamen er verschillende reacties van covens uit heel Groot Brittanië, die de schrijver wilden laten weten dat zij ook actief waren in de hekserij. Later zou blijken dat het verschijnen van Witchcraft Today voor een grote ommezwaai in de wereld van spiritualiteit en in het bijzonder het paganisme, had gezorgd. Witchcraft Today bracht de Moderne Hekserij onder de aandacht en langzamerhand werd het een steeds populairder geloof. Nu is de Wicca zelfs een van de snelst groeiende religies in de wereld en dat is voor een groot deel te danken aan Gerald Gardner.
Twijfels |
Volgens Kelly heeft Gardner zelf enkele
dingen verzonnen, die nu deel uitmaken van de Wicca. Een voorbeeld hiervan is
rituele naaktheid. Gardner was een naturist en heeft zich hierbij volgens Kelly
laten inspireren door het boek Aradia van Charles Godfrey Leland . Het skyclad (naakt,
red.) uitvoeren van een ritueel komt nog steeds bij verschillende wicca-covens
voor.
Over het bestaan van Old Dorothy werd eveneens getwijfeld. Zij is de enige
persoon die in Witchcraft Today bij (voor)naam wordt genoemd. Later heeft hij
ook de achternaam onthuld aan zijn eigen ingewijden. Het bestaan van Dorothy
Clutterbuck werd onderzocht door Doreen Valiente, die in 1953 werd ingewijd door
Gardner . Het is gebleken dat er inderdaad iemand met deze naam heeft gewoond
nabij Christenchurch, rond dezelfde tijd dat Gerald Gardner hier verbleef. Zij
werd in 1880 geboren en stierf in 1951, hetzelfde jaar dat de Witchcraft Act
werd afgeschaft. Er zijn echter geen bewijzen dat zij Wicca Hogepriesteres was,
laat staan dat zij Gardner heeft ingewijd. Wat wel bekend is van Clutterbuck, is
dat zij een zeer conservatieve en vooraanstaand burger was en een intens
gelovige Christen. Haar dagboeken werden in 1986 teruggevonden en deze bestonden
hoofdzakelijk uit zoetsappige overpeinzingen, die niets met magie, occultisme of
hekserij te maken hadden . Dit en het feit dat Clutterbuck zeer actief was in de
Anglikaanse kerk maakt het zeer twijfelachtig dat zij ook maar iets met hekserij
te maken zou hebben. Als zij wel een Heks is geweest, dan heeft ze een
dubbelleven geleid, wat begrijpelijk is in een tijd waarin gevreesd werd voor
heksen en alles wat met occultisme te maken heeft en waarin het zelfs verboden
was om hekserij te beoefenen.
Over de rol die Gardner heeft gespeeld in de hekserij, zoals we de nu kennen,
bestaan verschillende ideeën. Volgens sommigen zou hij de Moderne Hekserij zelf
hebben bedacht en gecreëerd, volgens anderen heeft hij een religie die ooit
heeft bestaan opnieuw ontdekt en nieuw leven ingebracht en weer anderen zeggen
dat Gardner de hekserij alleen onder de aandacht heeft gebracht van anderen.
Waarschijnlijk ligt het antwoord ergens tussen al deze theorieën in. Gardner was
een heks, ingewijd of niet, en de Moderne Hekserij is een natuurreligie die
gebaseerd is op voorchristelijke Europese religies. Maar er zijn ook elementen
in de Wicca die nieuw lijken te zijn. Waarschijnlijk heeft Gardner zelf de
begroetingsterm ‘Blessed Be’ verzonnen en ook de oorsprong van de naam Wicca is
niet geheel duidelijk.
Gerald Brosseau Gardner stierf op 12 februari 1964, tijdens een bootreis naar
Libanon. Tegen die tijd had hij al vele heksen ingewijd en had hij een netwerk
van heksen en covens dat reikte tot aan de Verenigde Staten, waar de Wicca nu,
evenals in Canada en Australië, de snelst groeiende religie is.
Of hij nu wel of niet de hekserij heeft herontdekt, (opnieuw) heeft uitgevonden
of ‘slechts’ opnieuw onder de aandacht heeft gebracht, één ding is zeker: met
zijn boek Witchcraft Today was Gardner de eerste persoon die opkwam voor de
hekserij. Doordat hij de Moderne Hekserij bekend maakte aan de wereld, is het
geworden wat het nu is.